Από το 1980 κι έπειτα, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου[1] περνά από το Υπουργείο Βιομηχανίας στο Πολιτισμού. Το 1981, το ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει την κυβέρνηση, και στο Υπουργείο Πολιτισμού έρχεται ένας άνθρωπος του κινηματογράφου, η Μελίνα Μερκούρη (1920-1994), που θέτει ως προτεραιότητα της πολιτικής της την στήριξη του ελληνικού σινεμά. Το 1981 ορίζει Πρόεδρο του ΕΚΚ τον Παύλο Ζάννα ενώ, από τη θέση του συμβούλου κινηματογραφίας αναλαμβάνει ως το 1989 ο Μάνος Ζαχαρίας. Το 1982 καταρτίζεται το νομοσχέδιο «για την προστασία και την ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης της ελληνικής κινηματογραφίας», το οποίο, τελικά, γίνεται νόμος του κράτους το 1986. Με τον νόμο αυτόν (Ν.1597/86) οποίος ρυθμίζει τη δομή, τις αρμοδιότητες και τη λειτουργία του, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου διατηρεί τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας αλλά περιέρχεται εξ ολοκλήρου στο κράτος και γίνεται ο κυριότερος μοχλός άσκησης της κινηματογραφικής πολιτικής[2].
Η χρηματοδότηση ταινιών από το Κέντρο προσφέρει στους σκηνοθέτες μεγάλη ελευθερία σε κάθε επίπεδο της δημιουργίας της ταινίας (σενάριο, ηθοποιοί, φόρμα, γυρίσματα) αλλά όχι στο επίπεδο της διανομής. Η δυσκολία της παραγωγής και της χρηματοδότησης λύεται με τρόπο που δεν απασχολεί καθόλου πια το δημιουργό η «εμπορική» πλευρά του έργου του. Ενισχύεται συχνά μια εσωστρεφής συμπεριφορά και οι νέοι σκηνοθέτες «γυρίζουν την πλάτη» στο κοινό το οποίο απαντά αναλόγως. Αποτέλεσμα θα είναι η παραγωγή ταινιών να αυξηθεί αλλά ο ελληνικός κινηματογράφος να χάνει όλο και περισσότερο την επαφή με το κοινό του[3]. Οι αιτίες για το φαινόμενο αυτό βρίσκονται τόσο στην κατάσταση που διαμορφώθηκε από τους νέους θεσμούς και τη λειτουργία τους όσο και σε εξωγενείς παράγοντες όπως η έλευση της τηλεόρασης κι η κυριαρχία του αμερικανικού κινηματογράφου. Έτσι, ενώ στη δεκαετία του ’60 ή του ’70 ο εμπορικός κινηματογράφος «έκοβε» εισιτήρια με πέντε κι έξι μηδενικά από τη δεκαετία του ’80 κι έπειτα ελάχιστες ταινίες κατορθώνουν να κόψουν πάνω από 100.000 εισιτήρια. Τέτοια παραδείγματα είναι ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο του Ν. Τζήμα το 1980 ή το Λούφα και Παραλλαγή του Ν. Περάκη το 1984.
Οι αιθουσάρχες προτιμούν να προβάλλουν ξένες ταινίες, κυρίως αμερικανικές και λιγότερες ευρωπαϊκές, οι οποίες τους αποφέρουν σίγουρο κέρδος. Η χλεύη των εφημερίδων αλλά και του β΄ εξώστη του Φεστιβάλ κατακεραυνώνει κάθε σκηνοθέτη που τολμά να αρθρώσει προσωπικό λόγο, με επιτυχία ή όχι, μετατρεπόμενη από πολιτικής κρίσης ομάδα σε εκτοξευτή ειρωνικών και υποτιμητικών σχολίων. Επισφραγίζεται με τον τρόπο αυτό η πλήρης αποκοπή δημιουργών – κοινού. Την περίοδο αυτή, η ενίσχυση του ΕΚΚ εξαφανίζει σταδιακά και τους ελάχιστους ανεξάρτητους παραγωγούς, όπως ο Γ. Παπαλιός. Η οικονομική στήριξη του κράτους στο επίπεδο της παραγωγής, χωρίς παράλληλη ενίσχυση με εξειδικευμένες σχολές αλλά και απουσία μέριμνας για τη διανομή και προβολή των ταινιών[4] εμπόδισε τον ελληνικό κινηματογράφο να βρει το δρόμο του.
Ο ελληνικός κινηματογράφος κινείται σε νέα πλέον μονοπάτια: αναζήτηση ενός «άλλου θεατή», θα ονομάσει την πορεία αυτή ο Φ. Λαμπρινός[5], αναζήτηση που οδηγεί σε έναν πιο προσωπικό, ερμητικό κινηματογράφο. Το λαϊκό μέσο των προηγούμενων δεκαετιών παραχωρεί το κοινό του στην τηλεόραση και τις ταινίες σε βίντεο, ενώ οι αίθουσες φιλοδοξούν να αποτελέσουν χώρους τέχνης. Δίπλα στους σκηνοθέτες που προαναφέρθηκαν, δημιουργούν το δικό τους στιλ αφήγησης και θεματολογίας οι Τ. Μαρκετάκη, Φρ. Λιάππα, Αντ. Αγγελίδη, Ν. Παναγιωτόπουλος, Ν. Νικολαϊδης, Στ. Τορνές, Π. Τάσιος, Λ. Ξανθόπουλος, Κ. Φέρης, Λ. Παπαστάθης, Δ. Αβδελιώδης. Η σύγχρονη πραγματικότητα, η ανθρώπινη μοναξιά, η ωρίμανση, το κοινωνικό περιθώριο εισβάλλουν στην οθόνη. Το ενδιαφέρον για διαπραγμάτευση πολιτικών και ιστορικών θεμάτων δε χάνεται, αν και η παραγωγή αριθμητικά μειώνεται.
[1] Το 1970, ιδρύεται η «Γενική Κινηματογραφικών Επιχειρήσεων», από την ΕΤΒΑ με περιορισμένες αρχικά δραστηριότητες. Μετά τη Μεταπολίτευση μετονομάζεται σε Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου από τον πρόεδρό της Γ. Τζαβέλα.
[2]Από την ιστοσελίδα του ΕΕΚ: http://www.gfc.gr
[3] Φ. Λαμπρινός, στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1771- 2000, Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ και Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, τμ.10, σελ.204
[4]Φ. Λαμπρινός, 2003, ο.π., τμ.10, σελ.219
[5] Φ. Λαμπρινός, 2003, ο.π., τμ.10, σελ.214
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου