Σκηνοθεσία -Σενάριο: ΤΖΙΜΑΣ ΝΙΚΟΣ
Είδος: ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Δ/ντής Φωτογραφίας: ΣΜΑΡΑΓΔΗΣ ΝΙΚΟΣ, ΧΡΙΣΤΟΜΟΓΛΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ
Μουσική Σύνθεση: ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Παραγωγή: ATHENS FILM
Διάρκεια: 108΄
Το τέλος του Εμφυλίου και η προσπάθεια δυο μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού, του Οδυσσέα και του Αλέξανδρου, να φτάσουν στα σπίτια τους είναι ο βασικός ιστός της αφήγησης στην ταινία αυτή. Οι κακουχίες, το χιόνι που έχει καλύψει τα πάντα, η έλλειψη τροφής, η σωματική κόπωση και το κρύο έρχονται να ενισχύσουν τους διώκτες των δυο στρατιωτών. Βρίσκουν καταφύγιο σε σπίτια απλών ανθρώπων, άγνωστών τους και όχι εξ αρχής φιλικά διακείμενων. Τους δίνουν φαγητό, τους περιθάλπουν ακόμη και άνθρωποι που έχουν σχέσεις με τους αντιπάλους τους. Το ταξίδι προς τα πίσω παραμένει δύσκολο. Σε μια συμπλοκή τραυματίζεται ο Οδυσσέας κι αδυνατώντας να συνεχίσει, αυτοκτονεί. Ο Αλέξανδρος συνεχίζει πια μόνος το δρόμο του γυρισμού.
Παραγωγή: ATHENS FILM
Διάρκεια: 108΄
Σύνοψη της υπόθεσης[1]:
Δύο αντάρτες του ΕΛΑΣ προσπαθούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους μετά την καταστροφή της μονάδας τους από τον εθνικό στρατό. Καταδιώκονται από τη χωροφυλακή, τους ασφαλίτες και το στρατό. Στην πορεία τους μαθαίνουμε την ιστορία τους, από τα γεγονότα του Γοργοπόταμου μέχρι και το δεύτερο αντάρτικο. Στην επιστροφή τους, θα συναντήσουν ανθρώπους πρόθυμους να τους βοηθήσουν, αλλά τελικά θα πιαστούν αιχμάλωτοι και θα δολοφονηθούν, ενώ η γυναίκα του ενός θα γλιτώσει το απόσπασμα λόγω της εγκυμοσύνης της. Θα αποφυλακιστεί επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου. Ο γιος της, φοιτητής στις αρχές της δεκαετίας του ’70, θα πάρει μέρος στα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
[1] http://www.tainiothiki.gr/v2/filmography/view/1/409
Το τέλος του Εμφυλίου και η προσπάθεια δυο μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού, του Οδυσσέα και του Αλέξανδρου, να φτάσουν στα σπίτια τους είναι ο βασικός ιστός της αφήγησης στην ταινία αυτή. Οι κακουχίες, το χιόνι που έχει καλύψει τα πάντα, η έλλειψη τροφής, η σωματική κόπωση και το κρύο έρχονται να ενισχύσουν τους διώκτες των δυο στρατιωτών. Βρίσκουν καταφύγιο σε σπίτια απλών ανθρώπων, άγνωστών τους και όχι εξ αρχής φιλικά διακείμενων. Τους δίνουν φαγητό, τους περιθάλπουν ακόμη και άνθρωποι που έχουν σχέσεις με τους αντιπάλους τους. Το ταξίδι προς τα πίσω παραμένει δύσκολο. Σε μια συμπλοκή τραυματίζεται ο Οδυσσέας κι αδυνατώντας να συνεχίσει, αυτοκτονεί. Ο Αλέξανδρος συνεχίζει πια μόνος το δρόμο του γυρισμού.
Καταφέρνει να φτάσει στο χωριό του και να συναντήσει την αγαπημένη του, τη Μαρία. Κρύβεται σε μια σπηλιά πάνω από τη θάλασσα και φαίνεται να παραμένει εκεί αρκετό καιρό. Όμως οι κινήσεις της Μαρίας και τα χρήματα της επικήρυξης για τον φυγά κινούν κάποιους συγχωριανούς του, που τον ανακαλύπτουν και τον καταδίδουν. Στην απόπειρα σύλληψής του σκοτώνεται από τους διώκτες του, ενώ η Μαρία συλλαμβάνεται. Είναι ήδη έγκυος αλλά παρά την κατάστασή της, συλλαμβάνεται δικάζεται από στρατοδικείο και περνά πολλά χρόνια στη φυλακή.
Η ταινία κλείνει με τη Μαρία, ώριμη γυναίκα πια να επισκέπτεται τη μητέρα του Αλέξανδρου μαζί με το γιο τους, νεαρό παλικάρι πια και να ολοκληρώνει την αφήγηση της ζωής της, δηλώνοντας δικαιωμένη από την ιστορία.
Παράλληλα με την διαδρομή της επιστροφής των ανταρτών παρακολουθούμε σε φλας μπακ την εμπλοκή του Οδυσσέα στην Αντίσταση μέσω του ΕΑΜ. Συνδέει με τον τρόπο αυτό η ταινία το παρελθόν και τους αγώνες κατά των κατακτητών με το Δημοκρατικό Στρατό. Δηλώνεται πως οι διωκόμενοι και ηττημένοι του Εμφυλίου είναι αυτοί που ελευθέρωσαν την Ελλάδα και οραματίστηκαν για αυτήν ένα δικαιότερο μέλλον. Από την άλλη, παρακολουθούμε πάλι σε φλας μπακ, τη γνωριμία της Μαρίας και του Αλέξανδρου. Συναντιώνται στο χωριό, όπου ο Αλέξανδρος επιστρέφει μετά από λαμπρές σπουδές στην Αμερική, ενώ η Μαρία εργάζεται ως δασκάλα. Υποδηλώνεται, εδώ, η υψηλή κοινωνική αλλά και μορφωτική υπόσταση των ανθρώπων που συμμετείχαν στον Εμφύλιο, στο πλευρό του Δ.Σ. Άνθρωποι με ανοιχτό μυαλό, απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και συμπλέγματα, εμφανίζονται να έχουν ξεπεράσει ακόμη και τους ηθικούς περιορισμούς που υπήρχαν τότε στην επαρχία ως προς τις σχέσεις των δυο φύλων. Γενικότερα το παρελθόν των ηρώων παρουσιάζεται εξιδανικευμένο, είτε για να σκιαγραφήσει εντονότερα τις κακουχίες και τους διωγμούς που υφίστανται είτε για να καταδείξει αυτούς ως ιδανικές και εξαίρετες προσωπικότητες.
Θετικά –αν και από άλλη οπτική- παρουσιάζονται και οι άνθρωποι που συναντούν στο δρόμο τους οι αντάρτες: απλοί χωρικοί, φτωχοί και αμόρφωτοι, δε διστάζουν να βοηθήσουν ή να κρύψουν τους διωκόμενους, αν και είναι γνωστό ότι μπορεί να θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο. Φαίνεται, έτσι, ότι η ύπαιθρος ακόμη κι αν δε συμμετείχε ενεργά στον Δ.Σ. έτρεφε συμπάθεια για τους μαχητές του. Η συμπάθεια κι ο θαυμασμός προς αυτούς ακούγεται και στα λόγια της κοπέλας που τους περιθάλπει με τη μάνα της, παρά το γεγονός ότι έχουν χάσει συγγενή τους από τις εκκαθαρίσεις του Δ.Σ. ενώ επιπλέον καλοβλέπουν και έναν αξιωματικό της χωροφυλακής για γαμπρό.
Για να υποστηριχτεί η ιστορικότητα της ταινίας[1], αλλά και για να τεκμηριωθούν και να ερμηνευθούν οι επιλογές της ηγεσίας και οι αιτίες της ήττας, δραματοποοιούνται σκηνές που έχουν παραδοθεί επίσημα ή ανεπίσημα από αυτόπτες: η συζήτηση μεταξύ του Άρη Βελουχιώτη, του Ν. Ζέρβα και του Γουνταχάουζ μετά το Γοργοπόταμο, όπου διακρίνεται το διαφορετικό ήθος κι η ιδεολογική άποψη των δυο Ελλήνων και η προσπάθεια των Άγγλων να αποκτήσουν έλεγχο στα ελληνικά πράγματα, η συνθήκη της Βάρκιζας, ο λόγος του Βελουχιώτη στη Λαμία κλπ. Γενικότερα, ο Άρης είναι το θετικά προβαλλόμενο πρόσωπο, σε αντιπαράθεση συχνά με την πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ ΕΛΑΣ που με λανθασμένες επιλογές παρουσιάζεται να έχει οδηγηθεί στην ήττα. Παράλληλα, καταδικάζεται ως βασική αιτία πρόκλησης του Εμφυλίου ο ξένος παράγοντας και οι ντόπιοι συνεργάτες του, εκδοχή που ακούγεται από το στόμα των ηρώων αλλά κι επικυρώνεται από τη δραματοποίηση σκηνών με ιστορικά πρόσωπα.
[1] Πολυμέρης Βόγλης, «Από τις κάννες στις κάμερες: ο Εμφύλιος στον κινηματογράφο» στο Αναπαραστάσεις του πολέμου, ΥπΕξ. Επιμ. Φ. Τομαή, Αθήνα 2006, σελ. 110
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου