Σημειωματάριο για τον Εμφύλιο και τον Κινηματογράφο

Περιηγηθείτε στις σελίδες του για να βρείτε

- ταινίες που αναφέρονται στον ελληνικό Εμφύλιο (1946-1949)

- κριτικές παρουσιάσεις των ταινιών

- συνεντεύξεις των σκηνοθετών και άρθρα για το έργο τους

- στοιχεία για την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, από το 1906 μέχρι σήμερα

- κείμενα για τη σχέση Ιστορίας και Κινηματογράφου

- αναφορές στη διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας και τους παράγοντες που διαμορφώνουν το τελικό αποτέλεσμα


- βιβλιογραφία για τον Εμφύλιο, για τον ελληνικό κινηματογράφο, για την αξιοποίηση των φιλμ μυθοπλασίας ή τεκμηρίωσης στη διδασκαλία της Ιστορίας

Σάββατο 16 Ιουλίου 2011

Κώστας Χρονόπουλος

Έφυγε ο σκηνοθέτης Κ. Χρονόπουλος
 
Ημερομηνία δημοσίευσης: 27/04/2011, εφημ. ΑΥΓΗ
Απώλεια για τον πολιτικό ελληνικό κινηματογράφο ο θάνατος του σκηνοθέτη Κώστα Χρονόπουλου, που οι φίλοι του τον αποχαιρέτησαν χτες το μεσημέρι στο Νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου. Φοιτητής στο Λονδίνο την περίοδο της χούντας, οργάνωσε μαζί με Βρετανούς κινηματογραφικό συνεργείο και ήρθε στην Ελλάδα το 1971 για να γυρίσει ταινία κατά του καθεστώτος, το περίφημο «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών», που προβλήθηκε μετέπειτα σε όλο τον κόσμο, κινητοποιώντας την αντίσταση κατά των συνταγματαρχών (το είχε παρουσιάσει ο ίδιος τον Απρίλιο του 2007 στο πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, σε μια πολύ πετυχημένη εκδήλωση για την 21η Απριλίου που οργάνωσε ο Συνασπισμός). Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά το 1974, επιμένοντας στον πολιτικό κινηματογράφο: Συμμετείχε στην "ομάδα των τεσσάρων" και μαζί με τον Γιώργο Χρυσοβιτσάνο γύρισε το 1975 τον "Νέο Παρθενώνα", ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για τη Μακρόνησο και τη Γυάρο. Στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ήταν υποψήφιος με τον συνδυασμό «Ανταρσία στους δρόμους της Αθήνας».

Κυριακή 10 Ιουλίου 2011

Κυρίες της αυλής, 1966. Ντ. Δημόπουλος



Σκηνοθεσία: Ντινος Δημοπουλος
Σενάριο: Δημητρης Γιαννουκακης
Μουσική: Μιμης Πλεσσας
Φωτογραφία: Νικος Δημοπουλος


Σύνοψη υπόθεσης:
Ένα παλιό σπίτι όπου την αυλή του κατοικούν διάφορες οικογένειες, οι άνθρωποι τους. Υπάρχει ο Πίπης, ένας αστείος ψευτοζωγράφος, ο Νίκος, που νοικιάζει ένα δωμάτιο και ενδιαφέρεται για την Μελίτα, η Αννούλα, η κόρη του κυρ-Νώντα του λατερνατζή, που ερωτεύεται τον Νίκο, η Νίτσα η χορεύτρια, ο Τάσος, που είναι ερωτευμένος με την Αννούλα αλλά βρίσκεται στην αγκαλιά άλλης, και όλες οι άλλες κυρίες της αυλής. Τα πράγματα μπερδεύονται και γίνονται δραματικά όταν ο Νίκος ξεχνάει την Μελίτα για τη νεαρή Αννούλα.
Στην ταινία γίνεται έμμεση αναφορά στον Εμφύλιο: ο σύζυγος της Μελίτας, πρώην αντάρτης, έχει καταφύγει στο "παραπέτασμα" από όπου τον περιμένουν να επιστρέψει, αλλά καθώς ο ερχομός του ματαιώνεται για πολλά χρόνια η γυναίκα του αποφασίζει να φύγει κι η ίδια για να τον βρει.
 

Σάββατο 9 Ιουλίου 2011

Ψυχή βαθιά, 2009, Π. Βούλγαρης



Δείτε την ταινία


Σκηνοθεσία- Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης 
Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής 
Μοντάζ: Πάνος Βουτσαράς
Ήχος: Στέφανος Ευθυμίου 
Σκηνικά: Απόστολος Βέττας 
Κοστούμια: Λουκία Χατζέλου
Μουσική: Γιάννης Αγγελάκας
Είδος Ταινίας: Δραματική, Εποχής, Ιστορική, Πολεμική
Συμπαραγωγή : ΑΛΚΟ ΦΙΛΜΣ ΜΕΠΕ, Black Orange, Υπουργείο Πολιτισμού, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Ε.Ρ.Τ., GRAAL, NOVA και Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας 
Διάρκεια: 130΄

Σύνοψη υπόθεσης[1]
Η ταινία «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» αφουγκράζεται την συνταρακτική ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου που δεν έχει νικητές και ηττημένους, παρά μόνο ανθρώπινες, τραγικές ιστορίες να διηγηθεί. Χρόνος: οι τελευταίοι μήνες του πολέμου. Τόπος: ο Γράμμος και το Βίτσι, τα πανέμορφα και ματωμένα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας. Πρόσωπα: δύο αδέλφια, ο Ανέστης (Χρήστος Καρτέρης), 17 χρονών και ο Βλάσης (Γιώργος Αγγέλκος), 14. Έχουν επιστρατευτεί, ο Ανέστης από τον Εθνικό στρατό, ο Βλάσης από τον Δημοκρατικό στρατό. Μεγαλωμένα στα χωριά και τα βουνά της περιοχής, χρησιμοποιούνται ως οδηγοί, σε άγνωστα και δύσβατα μονοπάτια και περάσματα. Η τύχη τους, τύχη των τότε καιρών. Πολυβόλα, αμερικάνικες βόμβες Ναπάλμ, παράσημα ηρώων, στρατοδικεία, τόποι εκτελέσεων.

Βραβεία 
Πρωτότυπης Μουσικής και Ήχου από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου

[1] http://critics.gr/Product/PsUXI-BAThA

Ζωή στους βράχους, 2009, Αλ.Δημητρίου



Σενάριο – Σκηνοθεσία: Αλίντα Δημητρίου
Είδος:ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Βοηθός σκηνοθέτη: Αφροδίτη Νικολαίδου
Φωτογραφία: Αλέξης Γρίβας – Αφροδίτη Νικολαίδου
Μοντάζ: Ηλέκτρα Βενάκη 
Διάρκεια: 104΄

Σύνοψη υπόθεσης
Συνεντεύξεις  γυναικών που πήραν μέρος στην Αντίσταση και υποστήριξαν  - τις περισσότερες φορές μαχόμενες στο Δημοκρατικό Στρατό - το αριστερό κίνημα και για αυτό διώχθηκαν, μιλούν για την εξορία και τη φυλακή. 

Πουλιά στο βάλτο, 2008, Αλ.Δημητρίου


Δείτε την ταινία

Σκηνοθεσία -Σενάριο: Αλίντα Δημητρίου
Είδος:ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλέξης Γρίβας, Αφροδίτη Νικολαΐδου
Μοντάζ: Ηλέκτρα Βενάκη
Παραγωγός: Σωτήρης Δημητρίου, Αλίντα Δημητρίου 
Διάρκεια: 104΄ 

Σύνοψη υπόθεσης[1]
H συμμετοχή της γυναίκας σε όλες τις ιστορικές διαδικασίες, ακόμα και στις πιο ακραίες, συμμετοχή που παραμένει αφανής, είναι το θέμα της ταινίας Πουλιά στο βάλτο. Πιο συγκεκριμένα, η ταινία αναφέρεται στη συμμετοχή και προσφορά της γυναίκας στην Aντίσταση κατά την περίοδο της Kατοχής 1941-44, καθώς και στις συνέπειες που υπέστη. Στηρίζεται στις προφορικές μαρτυρίες των γυναικών που επέζησαν, με άξονα την ιστορική διαδρομή. Εκείνο, όμως, στο οποίο εστιάζει δεν είναι η ιστορική περιγραφή αλλά η, μέσα από τις μνήμες, τα βιώματα ή και τα ψυχολογικά τραύματα, αποκάλυψη μιας στάσης ζωής των γυναικών σε πράξεις που θεωρούμε ότι αναφέρονται μόνο στους άνδρες.

Παρουσίαση  μαζί με το δεύτερο ντοκιμαντέρ της Δημητρίου για τις γυναίκες στην Αντίσταση και τον Εμφύλιο, Ζωή στους βράχους.


[1] http://tdf.filmfestival.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=3&page=697&SectionID=17&MovieID=71

Μακρόνησος, 2008, Εύα Καραμπάτσου, Ηλ. Γιαννακάκης


Δείτε σκηνές από την ταινία


Σκηνοθεσία -Σενάριο: Ηλίας Γιαννακάκης, Εύη Καραμπάτσου
Είδος:ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Claudio Bolivar
Μοντάζ: Πάνος Βουτσαράς
Ήχος: Φάνης Καραγιώργος
Παραγωγός: Ηλίας Γιαννακάκης
Παραγωγή: ΕΡΤ AE, Ελλάδα, με την ενίσχυση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου 
Διάρκεια: 90΄ 

Σύνοψη υπόθεσης[1]
Κατά την διάρκεια της περιόδου 1947-52, ένα πρωτοποριακό πείραμα διεξαγόταν λίγο έξω από την Αθήνα. Σκοπός του πειράματος, η αναμόρφωση των αριστερών· τόπος διεξαγωγής, το ερημονήσι της Μακρονήσου. Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι υπέφεραν στο «Εθνικό Αναμορφωτήριο». Πολλοί από αυτούς πέθαναν ή έχασαν τα λογικά τους. Άλλοι αρνήθηκαν τα πιστεύω τους ενώ κάποιοι έγιναν βασανιστές των τέως συντρόφων τους. Πολλοί από τους επιζώντες βρίσκονται εν ζωή, όπως και αρκετοί από το αντίπαλο στρατόπεδο. Πρόσωπα και από τις δύο πλευρές του ιστορικού αυτού δράματος αποτελούν τους 4 βασικούς χαρακτήρες του ντοκιμαντέρ. 

[1] http://tdf.filmfestival.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=3&page=697&SectionID=9&MovieID=73

Η σκόνη που πέφτει, 2004, Τ. Ψαρράς



Σκηνοθεσία / Σενάριο: Τάσος Ψαρράς
Είδος:ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης
Μοντάζ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου
Ήχος: Γιάννης Χαραλαμπίδης
Μουσική: Γιάννης Σπυρόπουλος-Bach
Σκηνικά / Κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδου
Παραγωγή: ΕΚΚ, ΕΡΤ Α.Ε., Νίκος Καβουκίδης, Screenladia s.r.o. Praha Chez, New Star, Τάσος Ψαρράς 
Διάρκεια: 98΄

Σύνοψη υπόθεσης[1]
Ο Χρόνης, ένας επιτυχημένος πενηνταπεντάρης δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης μιας εφημερίδας, ζει στη σημερινή Αθήνα μια τακτοποιημένη συμβατική ζωή με τη γυναίκα του και τα δυο του παιδιά. Ο πατέρας του (έφεδρος αξιωματικός) σκοτώθηκε στον Εμφύλιο, αγωνιζόμενος στις τάξεις του εθνικού στρατού. Μια μέρα, ωστόσο, βλέπει τυχαία στην τηλεόραση, στο αρχειακό υλικό ενός ιστορικού ντοκιμαντέρ, τον πατέρα του να μάχεται στο πλευρό των ανταρτών. Όπως είναι φυσικό, αυτό αναστατώνει τη ζωή του, αλλά και τη ζωή της οικογένειάς του που, εκτός των άλλων, φοβάται μήπως χάσει τα κεκτημένα προνόμια. Ο Χρόνης έρχεται σε ρήξη με το περιβάλλον του κι αρχίζει μια κοπιαστική έρευνα για να αναζητήσει στοιχεία για τον πατέρα του, η οποία τον φέρνει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αλλά και σε πρώην σοσιαλιστικές χώρες. 

[1] http://archive.in.gr/news/reviews/placeholder.asp?lngReviewID=566717&lngChapterID=-1&lngItemID=579837

Νέος Παρθενώνας, 1975, Ομάδα των 4



Σκηνοθεσία -Σενάριο: ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ, ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΖΑΧΟΣ ΣΠΥΡΟΣ, ΣΚΡΟΥΜΠΕΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ
Είδος: ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Δ/ντής Φωτογραφίας: ΣΚΡΟΥΜΠΕΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ
Μοντάζ: ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ 4
Μουσική Σύνθεση: ΚΗΛΑΗΔΟΝΗΣ ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ
Παραγωγός: ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Σύνοψη της υπόθεσης[1]:
Ντοκιμαντέρ για τους χώρους στους οποίους εκτοπίστηκαν και φυλακίστηκαν οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Με τις προσωπικές μαρτυρίες πολλών εξ αυτών, δίνονται πολύτιμες πληροφορίες και στοιχεία για τη Μακρόνησο και τη Γυάρο, τα δύο ξερονήσια στα οποία βασανίστηκαν πολλοί κρατούμενοι.

Διαβάστε άρθρο σχετικό με προβολή της ταινίας, το καλοκαίρι του 2011, παρόντων τριών εκ της ομάδας

[1] http://www.tainiothiki.gr/v2/filmography

Καλή πατρίδα, σύντροφε, 1986, Λ. Ξανθόπουλος





Δείτε την ταινία

Σκηνοθεσία: ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ
Σενάριο: ΣΚΡΟΥΜΠΕΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ, ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ , ΜΠΡΑΜΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
Δ/ντής Φωτογραφίας: ΣΙΝΑΝΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
Μοντάζ: ΤΕΜΠΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ
Ηχολήπτης: ΚΙΤΤΟΥ ΝΤΙΝΟΣ
Ενδυματολόγος- Σκηνογράφος: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Μουσική Σύνθεση: ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ ΕΛΕΝΗ 
Διάρκεια: 90΄

Σύνοψη της ταινίας[1]:
Δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ με θέμα το ελληνικό χωριό Μπελογιάννης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουγγαρίας, κοντά στη Βουδαπέστη, που κτίστηκε το 1950 από έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, πρώην αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού. Την εποχή που γυριζόταν η ταινία, οι περίπου χίλιοι οκτακόσιοι κάτοικοι και τα παιδιά τους επέστρεφαν κατά ομάδες στην Ελλάδα, μετά από τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια αναγκαστικής προσφυγιάς που ήταν συνέπεια του εμφυλίου πολέμου. Μαζί τους έρχεται και το φέρετρο ενός παλιού συντρόφου – καλή πατρίδα, σύντροφε.
Βραβεία- Διακρίσεις
Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, το 1986, η ταινία παίρνει τα βραβεία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και μουσικής και το 1987, διάκριση ποιότητας ταινίας από τα κρατικά βραβεία ΥΠΠΟ. Στο Διεθνές Φεστιβάλ του Λοκάρνο της απονέμεται ειδική μνεία της κριτικής επιτροπής, το 1986.
[1] http://www.tainiothiki.gr/v2/filmography/view/1/1060